Ibalon

Sa araw na ito ating alamin ang epikong Bicolano na Ibalon. Tara at sabay sabay tayong matuto. Ayon sa salaysay ni Pari Jose Castaño, batay sa narinig niyang kuwento ngisang manlalakbay na mang-aawit na si Cadugnong, ang epikong Ibalon aytungkol sa kabayanihan ng tatlong magigiting na lalaki ng Ibalon na sina Baltog, Handiong, at Bantong. Ibalon ang matandang pangalan ng Bikol. Si Baltog ay nakarating sa lupain ng Ibalon dahil sa pagtugis niya sa isangmalaking baboy-ramo. 

Siya’y nanggaling pa sa lupain ngBatawara. Mayaman ang lupain ng Ibalon at doon na siya nanirahan. Siyaang kinilalang hari ng Ibalon. Naging maunlad ang pamumuhay ng mgatao. Subalit may muling kinatakutan ang mga tao, isang malaki at mapaminsalang baboy-ramo na tuwing sumasapit ang gabi ay namiminsalang mga pananim. Si Baltog ay matanda na upang makilaban. Tinulungan siya ng kanyang kaibigang si Handiong.

Pinamunuan ni Handiong ang mga lalaki ng Ibalon upang kanilang lipulin ang mga dambuhalang buwaya, mababangis na tamaraw at lumilipad namga pating at mga halimaw na kumakain ng tao. Napatay nila ang mga ito maliban sa isang engkantadang nakapag-aanyong magandang dalaga namay matamis na tinig. Ito ay si Oriol. Tumulong si Oriol sa paglipol ng iba pang mga masasamang hayop sa Ibalon. Naging payapa ang Ibalon. Ang mga tao ay umunlad. Tinuruan niya angmga tao ng maayos na pagsasaka. Ang mga piling tauhan ni Handiong aytumulong sa kanyang pamamahala at pagtuturo sa mga tao ng maraming bagay.

Ang sistema ng pagsulat ay itinuro ni Sural. Itinuro ni Dinahong Pandak ang paggawa ng palayok na Iluad at ng iba pang kagamitan sa pagluluto.Si Hablon naman ay nagturo sa mga tao ng paghabi ng tela. Si Ginantongay gumawa ng kauna-unahang bangka, ng araro, itak at iba pangkasangkapan sa bahay. Naging lalong maunlad at masagana ang Ibalon.

 Subalit may isang halimaw na namang sumipot. Ito ay kalahating tao at kalahating hayop. Siya si Rabut. Nagagawa niyang bato ang mga tao o hayop na kanyang maengkanto. May nagtangkang pumatay sa kanya subalit sinamang paladna naging bato. Nabalitaan ito ni Bantong at inihandog niya ang sarili kay Handiong upang siyang pumatay kay Rabut.

Nalaman ni Bantong na sa araw ay tulog na tulog si Rabut. Kaniya itongpinatay habang natutulog.Nagalit ang Diyos sa ginawang pataksil na pagpatay kay Rabut. Diumano,masama man si Rabut, dapat ay binigyan ng pagkakataong magtanggol sasarili nito. 

Pinarusahan ng Diyos ang Ibalon sa pamamagitan ng isangnapakalaking baha.Nasira ang mga bahay at pananim. Nalunod ang maraming tao. Nakaligtaslamang ang ilang nakaakyat sa taluktok ng matataas na bundok. Nangkumati ang tubig, iba na ang anyo ng Ibalon. Nagpanibagong buhay angmga tao ngayon ay sa pamumuno ni Bantong.